"A Clockwork Orange" του Stanley Kubrick (GR) (και doc για τη ταινία)
Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ (Stanley Kubrick) γεννήθηκε το 1928 (26 Ιουλίου) στο Μπρονξ/ΗΠΑ και πέθανε
το 1999 (7 Μαρτίου) στον ύπνο του από καρδιακή προσβολή, στο σπίτι του στο Childwickbury Manor/Αγγλία.
Κηδεύτηκε, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, στην Αγγλία όπου και διέμενε τα τελευταία σαράντα χρόνια της ζωής του.
Το σκάκι παρέμεινε για πάντα στα ενδιαφέροντα του και εμφανίζεται σε πολλές από τις ταινίες του.
Ο Kubrick, ο οποίος αργότερα έγινε μέλος της Ομοσπονδίας Σκακιστών των ΗΠΑ, εξήγησε ότι το σκάκι
τον βοήθησε να αναπτύξει "υπομονή και πειθαρχία" στη λήψη αποφάσεων.
Στην ηλικία των 13 ετών, ο πατέρας του Kubrick - γιατρός το επάγγελμα- του αγόρασε μια κάμερα Graflex,προκαλώντας τον στη γοητεία της φωτογραφίας. Ενώ ήταν ακόμα στο γυμνάσιο, ο Kubrick επιλέχθηκε ως επίσημος φωτογράφος του σχολείου.
Ο φωτογράφος Weegee (Arthur Fellig) είχε σημαντική επιρροή στην ανάπτυξη του Kubrick ως φωτογράφου. Ο Kubrick αργότερα θα προσλάβει τον Fellig ως ειδικό φωτογράφο για τον Dr Strangelove (1964).
Στα 17 προσλήφθηκε στο περιοδικό “Look”. Οι υπεύθυνοι του εντύπου είχαν εντυπωσιαστεί από φωτογραφία που τράβηξε τη μέρα που πέθανε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φράνκλιν Ρούζβελτ. Όσο εργαζόταν στο “Look” παρακολουθούσε ταινίες στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης.
Αργότερα είπε πως παρακολουθώντας τόσες πολλές κακές ταινίες πείστηκε πως μπορούσε να γυρίσει καλύτερες.
“Οι κακές ταινίες μου έδωσαν κουράγιο να προσπαθήσω να γυρίσω τη δική μου”. Το 1950 παραιτήθηκε από το περιοδικό “Look” για να κάνει την δεύτερή του ταινία "Day of the Fight", ένα 16λεπτο ντοκιμαντέρ.
Τρία χρόνια μετά θα κάνει το ντεμπούτο του με το "Fear and Desire", ταινία χαμηλού προϋπολογισμού την οποία χρηματοδότησε η οικογένεια του. Απέτυχε εμπορικά αλλά πέτυχε να κάνει γνωστό το όνομά του.
Στα 29 του θα παρουσιάσει το " Paths of Glory/Σταυροί στο μέτωπο" και θα καθιερωθεί ως ένας από τους πολλά υποσχόμενους μεταπολεμικούς Αμερικανούς σκηνοθέτες.
Ο Stanley Kubrick σκηνοθέτησε συνολικά 16 ταινίες :
- Flying Padre (1951) (ταινία μικρού μήκους)
- Day of the Fight (1951) (ταινία μικρού μήκους)
- Fear and Desire (1953)
- The Seafarers (1953) (ταινία μικρού μήκους)
- Killer's Kiss (1955)
- The Killing (1956)
- Paths of Glory (1957)
- Spartacus (1960)
- Lolita (1962)
- Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964)
- 2001: A Space Odyssey (1968)
- A Clockwork Orange (1971)
- Barry Lyndon (1975)
- The Shining (1980)
- Full Metal jacket (1987)
- Eyes Wide Shut (1999)
Αν και τιμήθηκε μόλις μ' ένα Όσκαρ Καλύτερων Οπτικών Εφέ, για την ταινία «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος», η επιρροή του στις μελλοντικές γενιές τόσο των θεατών όσο και των συναδέλφων του, υπήρξε καθοριστική.
Ταινίες όπως το «Κουρδιστό Πορτοκάλι», «Η Λάμψη» και πολλές ακόμα δημιουργίες του Kubrick, έμειναν χαραγμένες στη μνήμη των θεατών, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον Κινηματογράφο.
Ο Kubrick χαρακτηρίστηκε από τους New York Times ως "μοναχικός σκηνοθέτης".
Τελειομανής, σχολαστικός, ιδιότροπος, λάτρης της λεπτομέρειας και πολλοί ακόμη είναι οι επιθετικοί προσδιορισμοί που τον έχουν συνοδέψει κατά καιρούς στο έργο του. Πρόκειται πραγματικά για έναν εμβληματικό,καινοτόμο και ιδιοφυή δημιουργό, που μέσα από τις ταινίες του, κατάφερε να διευρύνει τα όρια της έβδομης τέχνης, όσο ελάχιστοι.
Είχε τον έλεγχο σε κάθε τομέα των ταινιών του. Από την επιλογή των ηθοποιών, το σενάριο, μέχρι το μοντάζ, τον φωτισμό, τη μουσική. Ήταν γνωστό πως μπορούσε να κινηματογραφήσει ακόμη και 100 λήψεις για μια σκηνή!
Ο Kubrick έφτιαχνε τις ταινίες του στο μέγιστο των ορίων τους. Κάθε φιλμ και μια τεράστια αποτύπωση: Η φαντασία, η βία, η παράνοια, η αποπλάνηση, η τρέλα, η σάτιρα... Δεν άφησε τίποτα εκτός πλάνου, τίποτα δεν περίσσευε.
Η πλειοψηφία των ταινιών του Kubrick ήταν μεταφορές από βιβλία, μεταφορές όμως που γινόταν με έναν δικό του-μοναδικό- τρόπο. Άλλαζε συχνά-πυκνά τη πορεία και την εξέλιξη, προσφέροντας ένα μοναδικό αισθητικό αποτέλεσμα, που δεν άφηνε πάντα ικανοποιημένους τους συγγραφείς.
Με χειρουργική ακρίβεια και απόλυτη ψυχραιμία σκηνοθέτησε έργα που εξερευνούν τα βασικά ένστικτα του ανθρώπου. Ταλέντο και ευφυΐα τον οδήγησαν και του χάρισαν οκτώ βραβεία Όσκαρ, όχι όμως και αυτό της σκηνοθεσίας!
Με χειρουργική ακρίβεια και απόλυτη ψυχραιμία σκηνοθέτησε έργα που εξερευνούν τα βασικά ένστικτα του ανθρώπου. Ταλέντο και ευφυΐα τον οδήγησαν και του χάρισαν οκτώ βραβεία Όσκαρ, όχι όμως και αυτό της σκηνοθεσίας!
Η προκλητική αδικία της Ακαδημίας λέγεται ότι οφείλεται στη θεματολόγια των ταινιών του. Οι περισσότερες καταπιάνονται με σκοτεινά θέματα, άβολα και ενοχλητικά, ακόμη και σήμερα.
Όμως έστω και καθυστερημένα η Αμερικάνική Ακαδημία Κινηματογράφου, αναγνώρισε την αξία και το έργο του Stanley Kubrick μετά θάνατον (το 2000) και τον τίμησε με ένα Όσκαρ, για τη συνολική του προσφορά στο χώρο της έβδομης τέχνης.
Αξίζει να αναφερθεί ότι τρεις από τις ταινίες του επιλέχθηκαν από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στον κατάλογο των 100 καλύτερων ταινιών στην Αμερική. Πρόκειται για τα φιλμ :
-"2001: A space Odyssey" (στη θέση 22)
-"Dr. Strangelove" (στη θέση 26) &
-"A clockwork orange" (στη θέση 46).
Ο Kubrick πάντως παρέμεινε ιδεολογικά και πολιτικά ανένταχτος, καυτηριάζοντας μέσα από τα έργα του
τον συντηρητισμό (Barry Lyndon), τον ναζισμό ((Paths of Glory), τον φασισμό (A Clockwork Orange),
τον σοσιαλισμό (Dr. Strangelove) και τον καπιταλισμό (The Shining).
Αρνιόταν να δώσει συνεντεύξεις και οι πολιτικές του πεποιθήσεις έχουν παραμείνει μυστήριο.
Η ταινία :
Το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» (A Clockwork Orange - 1971), είναι μία ταινία εγκλήματος που διαδραματίζεται σε μια δυστοπία ( κοινωνία που είναι ανεπιθύμητη και τρομακτική, αντίθετή δλδ με την ουτοπία), και βασίζεται πάνω στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Anthony Burgess (Άντονι Μπέρτζες), αλλά με αρκετές αλλαγές, ειδικά όσο αφορά το τέλος της ιστορίας.
Θεματολογικά, πρόκειται για μια σπουδή πάνω στη βία, τόσο των συμμοριών όσο και του κράτους, αλλά και του σωφρονιστικού συστήματος. Θεωρήθηκε εξτρεμιστική για την εποχή της και απαγορεύτηκε σε αρκετές χώρες. Ο ίδιος ο Kubrick , ενοχλημένος από την απαγόρευσή της καθώς και τις απειλές προς τον ίδιο και την οικογένειά του ζήτησε η ταινία του να μην προβληθεί στην Αγγλία παρά μόνο μετά τον θάνατό του.
Η ταινία πραγματεύεται το διχαστικό ερώτημα το οποίο ετίθετο με έμφαση κατά τη δεκαετία του '60 με την ιδιαίτερη έξαρση της βίας, σχετικά με την αντιμετώπιση της.
Μέσα από μια άκρως σουρεαλιστική διάσταση ο Kubrick θέτει στο κοινό της εποχής (και όχι μόνο) το (διαχρονικό) ερώτημα αν αξίζει να θυσιαστεί το αγαθό της ελευθερίας της έκφρασης, ακόμα κι αν αυτή επιδρά στην έννομη τάξη ή τελικά η ανθρωπότητα πρέπει να οδηγηθεί στην ανάγκη εξάλειψης της βίας ακόμα και αν αυτή η προσπάθεια επιφέρει δραματικές επιπτώσεις στον άνθρωπο.
Από το καστ ξεχωρίζει η ερμηνεία του Malcolm McDowell (Μάλκολμ ΜακΝτάουελ) στον ρόλο του Alex ...
Original trailer :
πηγές :
-imbd
-tvxs.gr
-gazzetta.gr
-wikipedia
-www
-youtube
-Βουλή TV