"El ángel exterminador" του Luis Buñuel (gr)
Ο Luis Buñuel (Λουίς Μπουνιουέλ) γεννήθηκε στην Calanda στην Αραγονία της Ισπανίας
την 22 Φεβρουαρίου 1900 και πέθανε στις 29 Ιουλίου του 1983 στο Μεξικό.
Στο κινηματογράφο δοκίμασε ο Luis Buñuel τις σουρεαλιστικές θεωρίες, ξεκινώντας με τον μικρού μήκους "Ανδαλουσιανό σκύλο" και εντάχθηκε αμέσως στη παρέα των Σουρεαλιστών (μεταξύ τους ο ιδρυτής -το 1924- του σουρεαλισμού-που επηρέασε όλες τις τέχνες- Andre Breton και οι Aragon,Tzara,Ernst, ο φωτογράφος Man Ray κ.α.).
Αν και αποτραβήχτηκε σιγά-σιγά από τους σουρεαλιστές,δεν απεμπόλησε τις θεωρίες του που αποτέλεσαν και τη βάση της ιδεολογίας του.
Είναι δημιουργός 32 ταινιών (24 ασπρόμαυρες και 8 έγχρωμες).
Η πρώτη του ταινία είναι ο "Un Chien andalou/Ένας Ανδαλουσιανός σκύλος" (1929) (διάρκειας 16' σε σενάριο δικό του και του Salvador Dali,με τον οποίο ήταν φίλοι για μεγάλο χρονικό διάστημα) και η τελευταία του, το "Cet Obscur Objet du desir/Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου" (1977).
Οι βραβευμένες ταινίες του είναι :
-"Los olvidados/Οι ξεχασμένοι" (1950) (Βραβείο Σκηνοθεσίας και Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Fipresci στις
Κάννες).
-"Subida al cielo/Άνοδος στον ουρανό" (1952) Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Fipresci στις Κάννες).
-"Nazarin" (1959) (Διεθνές Βραβείο στις Κάννες).
-"La joven/Το κορίτσι" (1960) (Ειδικός έπαινος στις Κάννες).
-"Viridiana" (1961) (Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες).
-"El angel exterminador/Ο εξολοθρευτής άγγελος" (1962) (Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Fipresci στις Κάννες).
-"Simon del desierto/Ο Συμεών της ερήμου" (1965) (Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Fipresci στις Κάννες και
Ειδικό Βραβείο στη Βενετία).
-"Belle de jour/Η ωραία της ημέρας" (Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία).
-"le Charme discret de la bourgeoisie/Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας" (1972) (Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης
ταινίας).
Γόνος εύπορης οικογένειας με επτά παιδιά (ήταν ο πρωτότοκος). Σπούδασε σε σχολείο Ιησουϊτών ιερομονάχων. Πήρε από αυτούς μεγάλη παιδεία αλλά τον σημάδεψαν με τις έννοιες της αμαρτίας και της τιμωρίας. Στην εφηβεία του αντέδρασε και κατάγγειλε τη σχέση με τη θρησκεία, αλλά πάντα ήταν κάτω από την επήρεια του εκκλησιαστικού τυπικού και προβληματισμού. Έμαθε Γαλλικά,μουσική (βιολί) και παρακολουθούσε κινηματογράφο και θέατρο. Πρωταθλητής Ισπανίας στη πυγμαχία στα 21 του. Σπουδάζοντας αγρονόμος μηχανικός στη Μαδρίτη, αφιέρωνε τον περισσότερο χρόνο του στη ποίηση,τη λογοτεχνία και στις συζητήσεις στα cafe της πόλης.
Οι πιο στενοί του φίλοι ήταν ο Federico Garcia Lorca και ο Salvator Dali.
H ταινία "Little Ashes" του 2008 πραγματεύεται τη νεανική ζωή των τριών αυτών μεγάλων δημιουργών.
Αν και αποτραβήχτηκε σιγά-σιγά από τους σουρεαλιστές,δεν απεμπόλησε τις θεωρίες του που αποτέλεσαν και τη βάση της ιδεολογίας του.
Η ματιά του χαρακτηρίζεται από μια απέχθεια προς τους ιερείς και την οργανωμένη Εκκλησία.
Είναι άθεος αλλά δεν το κραυγάζει και τον απασχολεί η θρησκεία και η πίστη στα έργα του.
Κριτικάρει έντονα και ειρωνεύεται την αστική τάξη κυρίως για το ψέμα που την καλύπτει.
Το σκληρό χιούμορ είναι βασικό στοιχείο των δημιουργιών του.
Ο έρωτας και ο θάνατος,επίσης.
Η αγάπη του για τα ζώα και ειδικά τα έντομα (σπούδασε εντομολογία) τον οδήγησαν να τα εντάξει σε όλες σχεδόν τις ταινίες του.
Στον "El angel exterminador/Ο εξολοθρευτής άγγελος" ο Luis Buñuel ..σφάζει με το βαμβάκι τη μεγαλοαστική τάξη, με το απλό σκεπτικό "πως θα συμπεριφερθούν άνθρωποι της ίδιας τάξης κλεισμένοι σε έναν χώρο;"
Η ταινία : Μια παρέα αριστοκρατών δειπνούν σε μια έπαυλη.
Μετά το δείπνο, οι καλεσμένοι μεταφέρονται στο σαλόνι από το οποίο, για κάποιον ανεξήγητο λόγο, είναι αδύνατο να εξέλθουν.
O εγκλεισμός τους, στο διάστημα των επόμενων ημερών, οδηγεί στην απώλεια της αξιοπρέπειάς τους και την υποταγή στα ένστικτά τους.
Όταν στο τέλος θα καταφέρουν βγουν έξω από την έπαυλη, ο κόσμος τους θα έχει αλλάξει και ζητούμενο δεν θα είναι να τον κατακτήσουν, αλλά να τον ξαναβρούν δίχως μικροπρέπειες και χυδαιότητες.
Το σαλόνι γίνεται το καθαρτήριο τους και όσοι το δέχτηκαν θα σωθούν.
O εγκλεισμός τους, στο διάστημα των επόμενων ημερών, οδηγεί στην απώλεια της αξιοπρέπειάς τους και την υποταγή στα ένστικτά τους.
Όταν στο τέλος θα καταφέρουν βγουν έξω από την έπαυλη, ο κόσμος τους θα έχει αλλάξει και ζητούμενο δεν θα είναι να τον κατακτήσουν, αλλά να τον ξαναβρούν δίχως μικροπρέπειες και χυδαιότητες.
Το σαλόνι γίνεται το καθαρτήριο τους και όσοι το δέχτηκαν θα σωθούν.
Επιδίωξη του Luis Buñuel είναι να προβάλλει τον “βασιλιά γυμνό” και να δώσει στο κοινό του να καταλάβει ότι αυτοί που το κοιτούν αφ' υψηλού δεν είναι παρά αδύναμα ανθρωπάκια.
Μάλιστα, στην ταινία η δύναμη των προλετάριων τονίζεται μόνο με την αποχώρηση τους από την έπαυλη.
Η απουσία τους και μόνο αρκεί για να καταδείξει το πόσο φοβισμένοι μπορεί να νοιώσουν οι αριστοκράτες.
Η απουσία τους και μόνο αρκεί για να καταδείξει το πόσο φοβισμένοι μπορεί να νοιώσουν οι αριστοκράτες.
Τα πλάνα του Μπουνιουέλ είναι λιτά και απέριττα, η αλλαγή τοποθέτησης της κάμερας για την ίδια λήψη δίνει άλλη οπτική στον θεατή και τον κάνει να συμμέτοχο στο εγχείρημα.
Φυσικά, ο κλειστός χώρος-φυλακή επιτρέπει κοντινά πλάνα που δεν αφήνουν να χαθεί τίποτα από την εκφραστικότητα των ηθοποιών του, ενώ υπάρχουν στιγμές που οι φωτισμοί ορίζουν τα πεδία της αναστατωμένης ψυχής των χαρακτήρων.
Ο ρυθμός είναι σταθερός, η ήρεμη δύναμη του οποίου βοηθά την αφήγηση και όταν το χάος ξεσπά, τότε είναι που οι μάσκες θα πέσουν και η αλήθεια θα αποκαλυφθεί.
"Ο εξολοθρευτής άγγελος" είναι σπουδή πάνω στην ανθρώπινη φύση και στα όρια της.
Φυσικά, ο κλειστός χώρος-φυλακή επιτρέπει κοντινά πλάνα που δεν αφήνουν να χαθεί τίποτα από την εκφραστικότητα των ηθοποιών του, ενώ υπάρχουν στιγμές που οι φωτισμοί ορίζουν τα πεδία της αναστατωμένης ψυχής των χαρακτήρων.
Ο ρυθμός είναι σταθερός, η ήρεμη δύναμη του οποίου βοηθά την αφήγηση και όταν το χάος ξεσπά, τότε είναι που οι μάσκες θα πέσουν και η αλήθεια θα αποκαλυφθεί.
"Ο εξολοθρευτής άγγελος" είναι σπουδή πάνω στην ανθρώπινη φύση και στα όρια της.
(πηγές :
-Πλάτων Ριβέλλης "Η φανερή γοητεία και η κρυφή συγκίνηση του κινηματογράφου- Δώδεκα σκηνοθέτες και το έργο τους" (2008) Εκδόσεις "Φωτοχώρος".
-Wikipedia
-gazzetta.gr
-YouTube)
Στο παρακάτω video -χρόνια μετά- η πρωταγωνίστρια Silvia Pinal μιλάει για τη ταινία... (english subs)